Verwekker
Hemolytische streptokokken groep B.
Epidemiologie
Groep B streptokokken komen van nature voor in de darm en tractus genitalis van de mens en veroorzaken meestal geen ziekte. Wanneer een zwangere draagster is van GBS dan kan het kind besmet raken tijdens de bevalling en dit kan in sommige gevallen leiden tot ziekte bij de neonaat. In Nederland is 20% van de mensen drager van een GBS. Ongeveer 1 op de 1000 pasgeborenen wordt ziek van een GBS. Er is dan meestal sprake van een early-onset neonatale sepsis en/of meningitis.
Wijze van besmetting
Het kind wordt besmet in het geboorte kanaal, tijdens de bevalling.
Incubatietijd
Men spreekt van een early-onset neonatale sepsis wanneer de infectie binnen 72 uur na de geboorte plaatsvindt. Dit is vaak het geval met GBS, maar een infectie kan ook nog later voorkomen.
Ziektebeeld
Early-onset neonatale infecties zijn een belangrijke oorzaak van ziekte en overlijden bij neonaten. Er is sinds april 2017 een nieuwe richtlijn met als doel een betere preventie, herkenning, behandeling en optimalisering van diagnostiek van early-onset neonatale infecties. De incidentie van bewezen en waarschijnlijke vroege infecties bij neonaten in Nederland bedraagt ongeveer 2 per 1000 levendgeborenen. Het aantal verdenkingen op infectie ligt vele malen hoger. Er zijn risicofactoren die de kans op infectie vergroten, zoals bijvoorbeeld voortijdig en lang gebroken vliezen. De meest voorkomende verwekkers zijn groep B streptokokken (GBS). Hiervoor bestaat de mogelijkheid om profylaxe, in de vorm van antibiotica, te geven tijdens de bevalling.
Beleid rondom de zwangerschap
Het beleid rondom zwangerschap en bevalling is in vergelijking met de oude richtlijn early-onset neonatale infecties van 2008 grotendeels ongewijzigd gebleven. De preventie van GBS-ziekte is nog steeds gebaseerd op een risicostrategie. Een wijziging ten opzichte van de oude richtlijn is dat GBS-profylaxe niet alleen geïndiceerd is bij bacteriurie en/of urineweginfectie met GBS in de zwangerschap, maar dat dit ook in overleg met de zwangere overwogen dient te worden bij een positieve rectovaginale kweek op GBS in de huidige zwangerschap zonder risicofactoren. Daarnaast wordt geadviseerd om in overleg met de zwangere te overwegen de GBS-status te bepalen door middel van een rectovaginale kweek bij een zwangerschapsduur van 35-37 weken, indien (1) er sprake was van GBS-kolonisatie tijdens een eerdere zwangerschap, of (2) een eerder kind behandeld is met een klinisch beeld van een early-onset neonatale infectie, waarbij sprake was van kunstmatige beademing en/of circulatoire ondersteuning.
Kweek
Kolonisatie van GBS wordt aangetoond met een kweek. In de nieuwe richtlijn early-onset neonatale infecties is dit bij voorkeur een kweek van een rectovaginale swab. Een rectovaginale kweek blijkt een hogere sensitiviteit te hebben dan een introïtus kweek of een urinekweek voor het aantonen van dragerschap met GBS. De rectovaginale kweek kan met de E-swab afgenomen worden en in het transportmedium verstuurd.
Link naar richtlijn:
preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties 2017
Link naar therapie advies in Regionaal Formularium