Verwekker
Scabies (schurft) wordt veroorzaakt door de humane schurftmijt (Sarcoptes scabiei var. hominis). De vrouwelijke mijt graaft een gangetje in de hoornhuid waarin copulatie plaatsvindt met de mannelijke mijt. Hierna sterft het mannetje. Vervolgens legt de vrouwelijke mijt gedurende haar 4 tot 6 weken durende leven 2 tot 4 eitjes per dag. De larven die uit deze eitjes komen, kruipen naar het huidoppervlak waar ze verder leven en na ongeveer 2 weken transformeren tot geslachtsrijpe mannelijke en vrouwelijke mijten.
Epidemiologie
Scabies komt wereldwijd voor. In Nederland worden regelmatig scabiësuitbraken in instellingen gezien en in situaties waar meerdere personen dicht bij elkaar verblijven, zoals in asielzoekerscentra, en verpleeg- en verzorgingshuizen. Ook verminderde persoonlijke hygiëne is een risicofactor.
Incubatietijd
De tijd vanaf infectie tot jeuk en ontstekingsreactie bedraagt normaliter 2 tot 6 weken, maar kan bij personen met een verminderde afweer of verminderde overgevoeligheidsreactie oplopen tot maximaal 10 weken.
Ziektebeeld
In de eerste 2 tot 6 weken heeft een met scabies geïnfecteerd persoon nog geen klachten. Hierna treedt papuleus exantheem met hevige jeuk op als reactie van het lichaam op de aanwezigheid van eieren en feces van de schurftmijten. De jeuk komt ook voor op niet door de mijt geïnfesteerde plekken. Bij gezonde personen is er meestal sprake van een enkele tot een tiental mijten.
Complicaties
Bij immuungecompromitteerden kan de infectie met schurftmijten gecompliceerd verlopen, dit beeld heet scabiës crustosa (norvegica). Hierbij is sprake van forse huidbeschadigingen en een enorme hoeveelheid schurftmijten leidend tot een hoge besmettelijkheid.
Diagnose
In veel gevallen stelt de dermatoloog de diagnose scabiës o.b.v. het klinisch beeld van de patiënt. Met behulp van een dermatoscoop kunnen klassieke scabiësafwijkingen zoals graafgangetjes worden opgespoord (delta sign). Helaas wisselt het klinisch beeld sterk en zijn de graafgangetjes soms lastig te herkennen. In de praktijk kan het daarom lastig zijn om de diagnose te stellen.
Scabies PCR
Onze scabiës PCR biedt uitkomst bij patiënten waarbij twijfel bestaat of er sprake is van een scabiës-infectie. Daarnaast kan de PCR ook worden ingezet als een minder geoefende arts de diagnose scabiës moet stellen.
Voor onderzoek op scabiës:
- Zoek een voor scabiës verdachte laesie; bij voorkeur een laesie die nog niet is opengekrabd vanwege de hogere trefkans op mijten
- Schraap met een steriel mesje meerdere huidschraapsels van één of meer scabiës-verdachte laesie(s)
- Vang de schraapsels op in een steriele universeelcontainer; liefst minimaal 5 schilfertjes (totaal ca. 5-10 mm2)
- Voeg géén gaasje of watje aan de universeelcontainer toe
Link naar therapie advies in Regionaal Formularium
Voor meer informatie zie LCI richtlijn scabiësen Therapierichtlijn parasitaire infecties 2016