Terug naar het overzicht Faryngitis

Verwekker
Acute faryngitis heeft in ca. 70% van de gevallen een virale en in ca. 30% van de gevallen een bacteriële oorzaak. Vaak voorkomende virale verwekkers zijn: adenovirus, coronavirus, rhinovirussen, influenzavirussen parainfluenzavirussen. Minder vaak voorkomend zijn: Epstein-Barr-virus (EBV), cytomegalovirus (CMV), herpes simplex virus, coxsackie A virussen, HIV. Bacteriële verwekkers zijn meestal groep A streptokokken (S.pyogenes) en minder vaak zijn anaeroben (o.a. Fusobacterium), groep C en G streptokokken, Arcanobacterium haemolyticum, Corynebacterium diphtheriae, Neisseria gonorrhoeae, Treponema pallidum, Mycoplasma pneumoniae en Chlamydia pneumoniae betrokken.

Epidemiologie
In landen met een gematigd klimaat kennen verscheidene verwekkers van acute faryngitis een duidelijke seizoensfluctuatie. Coronavirussen en Streptococcus pyogenes hebben hun top in de wintermaanden. Infecties door rhinovirussen komen het meest voor in de lente en in de herfst. Het beeld van faryngitis met tevens conjunctivitis, veroorzaakt door adeno­virussen, wordt het meest gezien in de vroege zomer. Enterovirussen (zoals Coxsackie A virus) spelen vooral ’s zomers een rol. Streptococcus pyogenes stammen circuleren intensief onder kinderen tot ca. 15 jaar. Slechts een deel van de kinderen heeft symptomen. Na het 15de jaar neemt de incidentie van streptokokken faryngitis duidelijk af. Besmetting treedt hoofdzakelijk op door druppelinfectie.

Incubatietijd

De incubatietijd is afhankelijk van de verwekker.

Ziektebeelden
Het klassieke beeld van een acute faryngitis bestaat uit malaise, koorts en keelpijn. Het klinisch beeld biedt aanknopingspunten voor het onderscheid tussen virale en bacteriële keelontstekingen. Echter op basis van klinische symptomen is het onderscheid nooit met zekerheid te stellen. Voor een virale oorsprong pleiten vooral tekenen van infectie op andere plaatsen dan de farynx: spier- en gewrichtspijn, rhinitis, conjunctivitis, heesheid, hoesten en diarree. Wanneer er sprake is van de volgende symptomen: hoesten, rhinorrhoe, heesheid, geen koorts, geen tonsillair exsudaat en weinig of geen cervicale lymfadenopathie is met 80% zekerheid te zeggen dat er geen sprake is van een streptokokken faryngitis. De meeste virusinfecties hebben een mild beloop. De aanwezigheid van bepaalde nevensymptomen kan bij de differentiaal diagnose een aanwijzing geven voor de meest waarschijnlijke verwekker(s) (zie tabel).

Tabel Differentiaal diagnose acute faryngitis

Complicaties

Vanwege de mogelijke complicaties van een faryngitis met Streptococcus pyogenes is het van belang deze infectie zo vroeg mogelijk te herkennen. De complicaties worden onderverdeeld in purulente en niet-purulente complicaties. Voorbeelden van purulente complicaties zijn: retrofaryngeaal abces, peritonsillair abces en cellulitis, cervicale adenitis, otitis media, mastoiditis, bacteriëmie met metastatische abcessen. Onder niet-purulente complicaties worden acuut reuma, reactieve artritis en acute glomerulonefritis verstaan.