Ziektebeelden

Terug naar het overzicht Chlamydia trachomatis (CT) en Lymphogranuloma venereum (LGV)

Chlamydia is een obligaat intracellulaire bacterie waarmee mensen vooral besmet worden tijdens seksuele activiteit. Overdracht van CT vindt meestal plaats door direct slijmvliescontact tijdens geslachtsgemeenschap (vaginaal, anaal), tijdens orale seks, of bij de geboorte via een geïnfecteerde baarmoederhals.

Op grond van klinische verschijnselen wordt CT in biovars onderverdeeld:

  • A,B,C; bij ooginfecties: trachoom in de tropen
  • D t/m K ; anogenitale/rectale CT infecties
  • L (1,2,3); LGV anogenitale/rectale infecties met veelal heftiger beloop.

 

 Chlamydia trachomatis (CT)

De meerderheid van de mensen met CT-infecties zijn zich niet bewust van de besmetting, want urogenitale infecties verlopen vaak asymptomatisch.  

Kliniek beelden na een Incubatietijd:  1- 3 weken (LGV 5 weken) na besmetting

 

Mannen

  • vaak asymptomatisch
  • urethritis (ca 50% van de niet-gonorrhoïsche urethritis)
  • epididymitis (met name bij mannen < 35 jaar)
  • proctitis
  • syndroom van Reiter SARA (sexually aquired reactive arthritis).   
    • Steriele ontstekingen zoals artritis, conjunctivitis/uveïtis en tenovitis, maar ook huidbeelden zoals keratoderma blennorrhagica en balanitis circinata, afteuze ulcera in de mond en nagelafwijkingen

Vrouwen

  • vaak asymptomatisch met normale cervix
  • cervicitis , fluor klachten, pijnlijke mictie
  • “pelvic inflammatory disease (PID): opstijgende CT- infectie vanuit de cervix
    • Onbehandeld: 10-30% kans, welke 1 op de 5 tot infertiliteit kan leiden.
    • Therapie: ofloxacine 2 dd 400 mg + metronidazol 3 dd 500 mg 14 dagen. Bij allergie: doxycycline 2 dd 100 mg + clindamycine  3 dd 600 mg 14 dagen.
    • Als er sprake is van een partner met purulent écoulement of bewezen gonorroe  bovenstaande behandeling met extra: ceftriaxon 500 mg i.m. éénmalig toevoegen.  
    • Bij bewezen chlamydia of gonorroe ook  partners behandelen.
    • Perihepatitis:  Fitz-Hugh-Curtis syndroom (zeldzaam)

Neonaten

  • Conjunctivitis
    • systemische therapie noodzakelijk: 1 op de 3 geïnfecteerde neonaten ontwikkeld een Chlamydia pneumonie.
    • Therapie: Claritromycine 2 dd 5mg/kg po gedurende 14 dagen
  • Pneumonie

 

Lymphogranuloma venereum (LGV)   (C. trachomatis (CT) serovars L1-2-3)

Onder de groep van mannen die seks hebben met mannen ( MSM) is nu sprake van endemische aanwezigheid van LGV in Nederland. Vooralsnog is geen sprake van verspreiding van LGV buiten de hoogrisicopopulatie MSM.

Aan LGV dient te worden gedacht bij MSM met een genitaal ulcus, genitale lymfeklierzwelling of een bewezen anale chlamydia-infectie.

Indien rectumuitstrijk voor CT positief is volgt automatisch LGV diagnostiek.

De diagnose LGV kan middels een LGV-PCR worden bevestigd.

 

Natuurlijke immuniteit

Een eerdere CT-infectie resulteert niet in bescherming tegen re-infectie met CT.   Een IgM-antilichaamrespons treedt bij een ongecompliceerde infectie met CT biovars D t/m K slechts bij een deel van de patiënten op. Serologische testen kunnen daarom niet gebruikt worden bij de diagnostiek van asymptomatische Ct-infecties met de serotypen D t/m K. Bij invasief verlopende ernstigere CT-infecties zoals bij LGV maar ook bij pelvic inflammatory disease (PID), is er meestal wel sprake van hoge antistof productie en uitgebreide immunologische respons.

 

Epidemiologie

De kans op een Chlamydia-infectie is relatief groot bij (jonge) seksueel actieve vrouwen.

  • met een andere SOA, van welke aard dan ook
  • met wisselende contacten, of met een partner met wisselende contacten
  • met vaginalefluor klachten
  • met een partner met SOA of urethritis 
  • met contactbloedingen,  spotting, of menstruatie-stoornissen
  • met pijn in de onderbuik (PID)

Bij elke urethritis bij een man en elke cervicitis bij een vrouw dient onderzoek te worden verricht op zowel gonokokken als Chlamydia trachomatis omdat op basis van de symptomen geen onderscheid tussen beide ziekteverwekkers kan worden gemaakt. Indien onderzoek op gonokokken en Chlamydia trachomatis negatief uitvalt denk dan aan een Mycoplasma gentalium infectie.

Bij homoseksuele mannen worden Chlamydia-infecties in vergelijking met heteroseksuele mannen minder vaak gezien. Daarentegen komen LGV infecties vaker voor.

De prevalentie is zeer afhankelijk van de onderzochte populatie en leeftijd . Voor Nederland worden  o.a.de volgende prevalentiecijfers opgegeven

  • vrouwen met klachten, polikliniek gynaecologie                   10-20%
  • vrouwen met klachten, huisartsenpraktijk                             5-10%
  • vrouwen zonder klachten, huisartsenpraktijk                         1-5% 

Zie voor meer informatie LCI richtlijn: LCI chlamydia en LGV

 

Screening

  • Bij bepaalde categorieën jonge vrouwen wordt de laatste tijd screening aanbevolen ter voorkoming van complicaties als infertiliteit, PID en transmissie naar de neonaat tijdens bevalling.
    • neonatale Chlamydia-conjunctivitis (22-44% risico)
    • neonatale Chlamydia-pneumonie (11-20% risico)

 

Literatuur

PCR (polymerase chain reaction) de eerste keuze voor het aantonen van chlamydia. Deze test is zeer gevoelig en toont ook dode bacteriën aan.

Het effect van antibioticatherapie is dan ook alleen betrouwbaar wanneer er er geen DNA van dode bacteriën aanwezig is. Daarom pas een controle minimaal 4 weken na het beëindiging van de AB-therapie verrichten

Met de PCR (DNA-test) kan geen resistentiebepaling worden verricht.

 

Controle na therapie

Minimaal 4 weken na therapie microbiologische controle:

  • bij 7-daagse therapie in het algemeen  (therapietrouw)
  • bij behandeling met claritromycine/amoxiciline ( meer therapiefalen)
  • bij persisterende klachten.
  • indien geruststelling van de patiënt gewenst is.

Elke patiënt met chlamydia kan een Gonorroe, Syfilis, Hepatitis B of HIV infectie opgelopen hebben. Om dit uit te sluiten dienen de Gonorroe, HIV, Hepatitis B  en Syfilis testen na 12 weken te worden herhaald. Deze herhaling na 12 weken is nodig omdat onder invloed van de ingestelde therapie voor chlamydia een eventuele syfilis zich vertraagd kan ontwikkelen.

 

Afname

  • Voor DNA-test op gonokokken en Chlamydia trachomatis wordt de E-Swab afnameset gebruikt:
  • De afnameset kan tegelijkertijd gebruikt worden voor het aantonen van zowel Neisseria gonorrhoea, Chlamydia trachomatis, Trichomonas vaginalis, Mycoplasma genitalium, Herpes simplex.

  1. Dikke ESwab (roze dop):  cervicitis, proctitis, faryngitis, vaginale zelfuitstrijk
  2. Dunne ESwab (oranje dop) (minitip): urethritis , conjunctivitis (neonaat)

 

  • Bij Mannen: eerste-straals urine eerste keus en als alternatief een urethra-uitstrijk.
  • Bij Vrouwen: eerste keus, een hoog-vaginaaleswab (zelfswab) of een cervix  plus urethra uitstrijk (swab door onderzoeker) en als tweede keus, minder sensitief, een eerste straalsurine.
  • Rectumwat (alleen bij klachten/anale seks)
  • Keeluitstrijk (alleen bij keelklachten en orale seks)
  • Conjunctiva uitstrijk (alleen bij klachten)


 

Update: 27-02-2023

Ziektebeelden ‘SOA en genitalien’