Verwekker
Humaan Herpesvirus type 6 is een DNA virus behorende tot de familie van de herpesvirussen.
Epidemiologie
Exanthema subitum, ook wel roseola infantum of zesde ziekte genoemd, is een kinderziekte en heeft een piek op de leeftijd van 6-9 maanden. Het merendeel van de infecties wordt doorgemaakt vóór de leeftijd van 2 jaar. Op volwassen leeftijd heeft >95% antistoffen.
Na primaire infectie persisteert het virus in mononucleaire cellen in het bloed, speekselklieren en het centrale zenuwstelsel.
Wijze van besmetting
Besmetting door HHV-6 kan optreden via speeksel, aerogeen, de placenta, bloedtransfusie en/of orgaandonatie. Horizontale transmissie via speeksel lijkt de meest voorkomende route van verspreiding te zijn.
Incubatietijd
De incubatieperiode is gemiddeld 10 dagen (5-15 dagen).
Ziektebeeld
HHV6 veroorzaakt met name bij kinderen jonger dan 4 jaar een maculopapulair exantheem, meestal voorafgegaan door 3-5 dagen durende hoge koorts (exanthema subitum c.q. roseola infantum). Op het moment dat de koorts zakt ontstaan de vlekjes. Vaak zijn er milde verschijnselen van een bovenste luchtweginfectie en opgezette lymfeklieren in de nek. De ziekte ontstaat vaak in de lente en verloopt meestal mild. Bij immuuncompetente volwassenen geeft het een mononucleosis-achtig beeld.
Immuungecompromitteerde patiënten
Bij immuungecompromitteerde patiënten geeft het virus een huiduitslag, koorts, interstitiële pneumonitis, encefalitis en "graft versus host disease" (beenmergtransplantatie patiënten).
Vooral patiënten met een verminderde immuniteit door:
- Een stoornis in de cellulaire immuniteit (bijvoorbeeld bij maligne proliferatieve ziekten, SLE, virale infecties (hiv, virale hepatitis);
- gebruik van bepaalde immunosuppressiva na bijvoorbeeld een transplantatie (glucocorticosteroïden, ciclosporine, cyclofosfamide, methotrexaat, antithymocytenglobuline).
Complicaties
Complicaties zijn koortsstuipen, interstitiële pneumonitis, meningitis en encefalitis.
Over het eventuele risico’s voor het ongeboren kind is nog weinig bekend. Routinediagnostiek in de zwangerschap is daarom weinig zinvol.
Serologie
Aantonen van een seroconversie of 4-voudige titerstijging van IgG tezamen met IgM antistoffen bevestigt de diagnose. Dit wordt in de praktijk gezien het milde beloop meestal niet gebruikt.
Moleculaire diagnostiek
In gevallen van encefalitis kan het wenselijk zijn om door middel van PCR op liquor de aanwezigheid van HHV-6 DNA aan te tonen.
Therapie is alleen nodig bij immuungecompromitteerde patiënten. HHV-6 is gevoelig voor ganciclovir en foscarnet.
Specifieke profylactische maatregelen tegen infecties met het HHV-6 zijn niet mogelijk.