Verwekker
Humaan Parvovirus B19 is een DNA virus zonder envelop.
Epidemiologie
Erythema infectiosum, ook wel vijfde ziekte genoemd, is een kinderziekte en treedt met name op bij schoolgaande kinderen. De prevalentie bij kinderen van 1-5 jaar is 2-15%, bij kinderen van 6-9 jaar 15-60% en bij volwassenen 30-60%.
Wijze van besmetting
Transmissie vindt plaats via respiratoire secreten. De besmettelijkheid is het hoogst vóór het uitbreken van het exantheem en daarna waarschijnlijk afwezig. Bij aplastische crises begint de virusuitscheiding circa 1 week na het begin van de symptomen. Immuungecompromitteerden kunnen het virus maanden tot jaren uitscheiden.
Parvovirus B19 kan ook overgebracht worden door besmette bloedproducten en tijdens de zwangerschap kan verticale transmissie optreden van moeder naar de foetus
Incubatietijd
1-3 weken. De incubatieperiode voor een aplastische crisis duurt meestal 10 dagen, de incubatieperiode voor exantheem en gewrichtsklachten 2 à 3 weken.
Ziektebeeld
Het humane parvovirus B19 is de verwekker van erythema infectiosum (vijfde ziekte). Dit virus is een potentieel gevaar voor de foetus waarbij foetale anemie, hydrops foetalis en intra-uteriene vruchtdood kan ontstaan.
Tijdens de primaire fase, die meestal ongeveer 1 week duurt, is de patiënt al viraemisch. Er zijn dan meestal weinig symptomen behalve koorts en algehele malaise. De secundaire fase begint meestal in de derde week en wordt gekenmerkt door huiduitslag en jeuk.
Bij kleine kinderen ontstaat er een karakteristiek exantheem dat begint in het gelaat en zich later verspreidt over het hele lichaam. In 70% van de gevallen gaat dit gepaard met jeuk, vaak geluxeerd door warmte (bad). Bij volwassenen wordt vaak artralgie en arthritis gezien.
Het virus heeft een voorkeur voor erythrogene cellen in het beenmerg en kan bij mensen met hemolytische anemieën ernstige aplastische crises veroorzaken. Dit geldt ook voor mensen met immunodeficiënties (immuunsuppressieve therapie, Aidspatiënten).
Typisch zijn de rode wangen, alsof er op geslagen is (slapped cheeks) en een uitgebreide rash opgebouwd uit annulair uitbreidende erythemateuze laesies die conflueren tot een kant-achtig patroon (lacy-like pattern).
Serologie
Voor de routine diagnostiek kan men gebruik maken van het aantonen van IgG en IgM antistoffen (EIA) in gepaarde serum-monsters.
Moleculaire diagnostiek
Bij immuungecompromitteerde patiënten kan met behulp van PCR parvovirus B19 DNA aangetoond worden in het plasma, hiervoor dient een buisje EDTA-plasma te worden ingestuurd. In geval van verdenking op een intra-uteriene infectie kan een PCR op maternaal bloed infectie met parvovirus B19 bij het kind aannemelijk maken. PCR op bloed kan langdurig positief blijven.
Ondersteunend door middel van bloedtransfusies (soms zelfs intra-uterien). Bij immuungecompromitteerde patiënten kan aanpassing van de immuunsuppressiva en toediening van immuunglobuline overwogen worden.
Er zijn geen speciale profylactische maatregelen mogelijk.