Terug naar het overzicht Fecesdiagnostiek op parasieten

Introductie

Parasieten hebben een gastheer nodig voor het voltooien van hun levenscyclus. Bij een parasitaire darminfectie is de mens de gastheer. In Nederland komen diverse parasitaire darminfecties voor, maar het aantal en de verscheidenheid hiervan staan in schril contrast met landen in de (sub)tropen. Bij het aanvragen van fecesdiagnostiek is het dus van belang om informatie over bezoek aan de (sub)tropen te vermelden.

Darmparasieten zijn endoparasieten, omdat ze in (en niet buiten op) hun gastheer leven. Darmparasieten behoren tot de eencellige parasieten oftewel protozoa, of tot de wormen oftewel helminthen. Onderaan deze pagina staat een uitgebreide lijst met alle bekende klinisch relevante darmprotozoa en helminthen.

Wanneer is parasitologisch onderzoek geïndiceerd?

Bij deze klachten/symptomen:

• Buikpijn- en/of diarreeklachten die bij een volwassene langer dan 10 dagen bestaan.
• Diarreeklachten die bij een kind langer dan 10 dagen bestaan.
• Onverklaarde bloederige diarree.
• Een worm of deel van een worm gezien in, op of naast de ontlasting.
• Specifieke huidafwijkingen zoals larva currens of urticaria, of jeuk.
• Onbegrepen eosinofilie.
• Afwijkende leverenzymwaarden bij reizigers/migranten.

Bij geen klachten/symptomen:

• Voorafgaand aan immunosuppressieve therapie.
• Werkgerelateerde keuring (uitkeuring) vanwege een verblijf in lage- en middeninkomenslanden.

Nota bene: bij bijzondere verheffingen van een parasitaire infectie is additioneel parasitair fecesonderzoek geïndiceerd.

Bovenstaande informatie is afkomstig van de richtlijn Laboratoriumdiagnostiek van intestinale parasieten.

Achtergrondinformatie

Hier volgt een uitgebreide lijst met alle bekende klinisch relevante darmprotozoa en helminthen.

Bekende, klinisch relevante darmprotozoa die kunnen worden aangetoond door fecesdiagnostiek zijn:

• Balantidium coli
• Cyclospora cayetanensis
• Cystoisospora belli (voorheen Isospora belli)
• Cryptosporidium hominis / parvum
• (Dientamoeba fragilis)
• Entamoeba histolytica
• Giardia lamblia
• Microsporidia-soorten, waaronder Enterocytozoon biene usi (nota bene: Microsporidia-soorten worden inmiddels tot de schimmels gerekend)
• Sarcocystis species

Ook infecties met helminthen kunnen worden opgespoord d.m.v. fecesdiagnostiek. Naast de helminthen die bij de mens in de darm leven, zijn er ook soorten die elders in het menselijk lichaam leven. Sommige van deze soorten scheiden hun eitjes via de feces van de mens uit in de omgeving. Deze groep helminthen benoemen wij hier ook, aangezien een infectie met een van deze helminthen (mede) kan worden opgespoord d.m.v. fecesdiagnostiek.

Bekende, klinisch relevante helminthen die kunnen worden aangetoond door fecesdiagnostiek zijn:

• Platwormen (Platyhelmintes)
  • Lintwormen (Cestoda); de volwassen wormen bevinden zich in de darm(wand)
    • Diphyllobothrium-soorten
    • Dipylidium caninum
    • Hymenolepis nana / diminuta
    • Taenia saginata / solium
  • Zuigwormen (Trematoda); de volwassen wormen bevinden zich niet in de darm maar elders in het lichaam
    • Clonorchis sinensis
    • Fasciola species (met name Fasciola hepatica)
    • Schistosoma species (met name Schistosoma mansoni)
    • Opisthorchis species
    • Paragonimus species (met name Paragonimus westermani)
• Rondwormen (Nematoda); de volwassen wormen bevinden zich in de darm(wand)
  • Ascaris lumbricoides
  • Capillaria philippinensis
  • Enterobius vermicularis
  • Mijnwormen (o.a. Ancylostoma duodenale, Ancylostoma ceylanicum, Necator americanus)
  • Oesophagostomum species
  • Strongyloides stercoralis
  • Trichostrongylus species
  • Trichuris trichiura

Een aantal van de bovengenoemde helminthen geeft geen maag-darmklachten, maar kan wel worden opgespoord m.b.v. fecesdiagnostiek.