Verwekker
Vibrio cholerae kent heel veel verschillende serotypen, slechts twee serotypen (O1 en O139) veroorzaken epidemieën met het kenmerkende klinische beeld
Wijze van besmetting
Besmetting vindt plaats via de fecaal-orale route, via het drinken van onvoldoende hygiënisch (leiding)water, voedsel van straatverkopers en het eten van schaal en schelpdieren.
Zwemmen in besmet water kan ook een huidinfectie geven.
Epidemiologie
Vibrio cholerae komt wereldwijd voor in brak oppervlakte water. Serotypen O1 komt wereldwijd voor maar met name in Zuid-Azië, Afrika en Zuid-Amerika en O139 komt alleen voor in Zuid-Azië (India). In Nederland worden slechts enkele gevallen per jaar gerapporteerd, dit zijn vrijwel altijd importziekten. Ondanks dat ook in Nederland in de riviermondingen Vibrio cholerae kan worden aangetoond.
Incubatietijd
De incubatietijd is 12 uur -5 dagen met een gemiddelde duur van 2-3 dagen.
Ziektebeeld
Vibrio cholerae veroorzaakt bij de meeste (gezonde) mensen een milde diarree die niet anders is dan bij andere verwekkers van een gastro-enteritis. Het klassieke beeld (zeldzaam) van een cholera infectie geeft ernstige waterdunne diarree, met een rijstwateraspect (geurloos, lichtgekleurd met vlokjes), opvallend is de afwezigheid van buikkrampen. Volwassenen kunnen bij een ernstig beloop tot 1 liter/uur diarree hebben, wat een snelle en ernstige dehydratie geeft.
Complicaties
Een ernstige complicatie van cholera is acuut nierfalen als gevolg van de langdurige hypotensie t.g.v. dehydratie. Indien onbehandeld is de mortaliteit van cholera zo’n 2%, maar kan oplopen tot > 40% in gebieden met een slechte toegang tot gezondheidszorg.
Voor meer informatie zie: LCI richtlijn cholera
Voor diagnostiek dient feces te worden ingestuurd.
Kweek op Vibrio kan worden verricht op specifieke aanvraag, maar kan ook op basis van de klinische gegevens en aspect van de feces worden toegevoegd aan een regulier bacterieel fecesonderzoek.
Kweek
Voor een kweek op Vibrio cholerae worden speciale voedingsbodems gebruikt, bedoeld om de groei van de overige bacteriën in de feces te remmen en door de eigenschappen van de Vibrio deze zichtbaar te maken. Ook wordt er gebruik gemaakt van een speciaal ophopingsmedium om de gevoeligheid van de kweek te vergroten. Er wordt tevens een resistentiebepaling gedaan.
Preventie
- Reizigers naar endemische gebieden dienen af te zien van het nuttigen van ongekookt water/ijsblokjes, verse vruchtensappen, ongeschild/ongewassen fruit, rauwe groenten en ander rauw voedsel
- Daarnaast is er een oraal vaccin beschikbaar, wat gedeeltelijke bescherming biedt tegen O1, niet tegen O139
Antibiotisch therapie
Het belangrijkste deel van de behandeling bestaat uit rehydreren van het vocht en aanvullen van het elektrolyten verlies.
In Nederland wordt dit aangevuld met een antibiotische behandeling om de ziekteduur en de uitscheidingsduur te verkorten.
Link naar therapie advies in Regionaal Formularium